Kategori: Yazı ve Makaleler

Behramlı’dan Saros Körfezi’ne doğru giderken Alçıtepe’den sonra Çam ağaçları içinde Saros Körfezi’ne hakim Gözetleme Tepesi denilen yerdedir. 1939’da yapılan üç katlı, yukarıya doğru katları küçülen beyaz renkte bir anıttır. Bunun yanında sanduka biçiminde isimleri bilinmeyen üç şehidin mezarları yan yanadır.

Yalova Köyü’ne 4 km uzaklıktaki Kum Köy’e geliriz. Köy çıkışında bulunan barajı da geçerek hemen ilerisinde, selvi ağaçlarıyla çevrili Kumköy (Çamtekke) Şehitliği’ne ulaşırız. Şehitlik 1918 yılında yapılmıştır. 50 mt kadar yakınında bir kuyu ve çamaşırlık bulunmaktadır. Burada çamaşır yıkayan erlerimizin üzerine, düşman uçağı tarafından atılan bomba sonucu 71 askerimiz şehit olmuştur. Şehitliğin üzerindeki kitabede şu ibareler yazılıdır: ”Hüvel baki- biz burada 71 kişi medfunuz fatihaya muhtacız. 1915.”

Binbaşı Zeynel Abidin Şehitliği

Büyük Anafarta Köyü girişinde ki son ikili mezar olan bu şehitlikte ilk mezar 7. tümen topçu alayından Bolulu üsteğmen Hasan Tahsin’e aittir. Üsteğmen Hasan Tahsin Seddülbahir bölgesinde ki çarpışmalarda yaralanır sonra bu bölgeye gelerek 2. Anafartalar savaşına katılır. Bu çarpışmada da Kayacıkağılı mevkiinde şehit olur. Aynı gün muharebelerde de şehit olan alay müftüsü de Üsteğmen Hasan Tahsin’in yanına gömülmüştür.  Çanakkale savaşların da yer alan din görevlileri çok önemli işlevleri yerine getiriyorlardı. Sürekli olarak askerin içinde bulanan ve onlarla yan yana omuz omuza çarpışan bu insanlar, askerin maneviyatı yükseltmek için, yeri geldiğinde ön saflarda hücuma katılmışlar yada çözülen askeri toparlamayı bilmişlerdir.

Büyük Anafartalar Köyü girişinde ilk çıkacak olan yan yana vaziyette bulanan iki mezar 7. Tümene bağlı 20. alay komutanı (Yarbay Halit Bey) ve 21. Alay komutanlarına (Yarbay Ziya Bey) aittir. 11 Ağustos’ta ki saldırılarda şehit olan bu iki komutan çevreye gömülen ve yerleri belli olmayan binlerce asker ile bu noktaya defnedilmişlerdir. Bu iki komutanın bağlı olduğu 7. Tümen savunma planına göre 25 Nisan gününde Bolayır mıntıkasında görevlidir fakat çıkarmanın beklenmeyen noktaya gerçekleşmesi ile Seddülbahir bölgesine daha sonra ise Anafartalar bölgesine gönderilerek çarpışmalara katılır.

Yusufçuk Tepe Anafartalar bölgesinde önemli bir mevkide bulunmaktadır. Burada üç adet kitabe bulunmaktadır. Kitabelerde ise sırasıyla şunlar yazmaktadır:
”Arıburnu Cephesindeki Türk Kuvvetlerini kuşatmak için, 7 Ağustos 1915 günü Anafarta Limanına çıkan düşman kuvvetleri, zayıf gözetleme birlikleri karşısında İsmailoğlu ve Yusufçuk Tepelere kadar ilerledi.”
”Anafartalar Grubu Komutanı Albay Mustafa Kemal’in komutasındaki Türk kuvvetleri, 9–12 Ağustos 1915’de yapılan 1inci Anafarta Muharebesi sonunda, Düşman kuvvetlerini yenerek, Kireçtepe ve Mestantepe hattına attı.”
”İki tarafın daha büyük kuvvetleriyle 21–22 Ağustos 1915 günü yapılan 2nci Anafarta Muharebesi sonunda, Düşmanın Sivritepe ve Mestantepe hattında taarruz gücü kırıldı. Bu muharebelerde Türkler 8155, Düşman da 19850 kayıp verdi.”

Anafartalar muharebelerinde 6-8 Ağustos 1915 kuzey bölgesini koruma görevinde olan Bursa ve Gelibolu Jandarma taburları çıkarma yapan iki tugaylık düşman kuvvetine şiddetli direniş göstermiş. Düşmana ağır zayiatlar verdirerek ve birçokta birliğimizden şehit vererek savunmuşlardır.
O günkü muharebelerde sağ kalan jandarma neferleri mermi kovanlarından şehit arkadaşları anısına yapmışlardır. Albay Mustafa Kemal savaş sırasında buraya gelerek şehitliği ziyaret etmiş ve Jandarma neferlerini gösterdikleri gayretlerinden dolayı tebrik etmiştir. 1995 yılına kadar harap halde kalan şehitliğimizi 116 Jandarma Er Eğitim Alayının katkılarıyla bugünkü konumuna getirmişlerdir. Şehitliğin yanında bulunan kitabe 1985’de dikilmiş ve ifadeleri yer almaktadır:
”6/8 Ağustos 1915’te Gelibolu ve Bursa Jandarma Taburları’nın kahramanca çarpışan üç bölüğü, iki Tugay gücüne ulaşan İngiliz kuvvetlerini Karakol dağı Kireçtepe’de durdurup, Anafartalar grubunun kuzey yanını korumuştur”

Büyük Kemikli Kitabesi, Aralık 1915’te son İngiliz Kuvvetlerinin tahliye edildiği Suvla Koyuna hakim Büyük Kemikli Burnu’nun üzerinde yer almaktadır. Kitabede;
”1915 yılının 25 Nisan sabahı Arıburnuna 6/7 Ağustos gecesinde Anafartalar Limanına çıkan düşman kuvvetleri aylar süren muharebelerden sonra Gelibolu Yarımadası’ndaki Türk savunmasının geçilmeyeceğini anlayarak 20Aralık’ta bu cepheleri boşalttı.

Anzak tören alanının hemen üstünde yeralan bütün ihtişamı ile Arıburnu yarları görülecektir. Adeta tüm azameti ile ”Biz vazifemizi yaptık” diyen Arıburnu’nu göreceksiniz.

25 Nisan günü Anzak Birliklerinin çıkarma yaptıkları Anzak Koyu’nun bitti noktada kitabe yeralmaktadır. Kitabede, 1934 yılında Atatürk’ün yazdığı sözler İngilizce yer almaktadır. Türkçesi şu şekildedir:
”Bu memleketin toprakları üzerinde kanlarını döken kahramanlar! Burada dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükun içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçikle yan yana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar! Göz yaşarlınızı dindiriniz! Evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır. Onlar, bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.”

25 Nisan ‘da çıkartma yapan Anzak kuvvetleri karşısında ilk saatlerde 27.Alay’ın 8.ci bölüğünden küçük bir Türk bölüğü vardı. Bu Kitabe ilk çıkartma günü burayı kahramanca savunan bu küçük bölük anısına yapılmıştır.
”27nci Piyade Alayının 8nci Bölüğünden bir takım, 25 Nisan 1915 günü sabaha karşı Arıburnu kıyılarına çıkan Anzak Kolordusunun 1500 kişilik ilk kademesine ağır kayıplar verdirerek, kıyının dik yamaçlarına sığınmak zorunda bırakmıştı.”
Sabah saatlerinde karaya ayak basan müttefik askerlerinin sayısının artması üzerine 27. Alay’ın 8. bölüğünün dayanması da güçleşir. Beklenen emrin gelmesi üzerine 27. Alay’ın Eceabat Topzeytinlik’te bulunan diğer iki taburunun da (1. ve 3. taburlar) peyderpey savaşa girmesi ve ilerleyen saatlerde 57. Alay’ın da cepheye yetişmesi ile Anzak ilerleyişi durdurulmuş, hatta denize dökülme aşamasına gelinmiştir.